امام خمینی یک نام ویژه در تاریخ ایران است. روحانی یی که در کنار مرجعیت دینی مردم، عهده دار رهبری سیاسی آنان نیز بود و با این رهبری توانست انقلاب آنان را هدایت کند و به ثمر برساند. همین امر موجب شد مردم نگاه ویژه‌ای به زندگی ایشان و بیت رهبر فقید انقلاب داشته باشند.

بعد از رحلت امام خمینی اداره بیت ایشان بر عهده سید احمد خمینی بود. حاج احمد آقا تا 5 سال و 9 ماه  پس از ارتحال حضرت امام زندگی کرد و در روزهای پایانی سال 73 از دنیا رفت. احمد خمینی بعد از ارتحال امام لقب «یادگار امام» به خود گرفت. سید احمد خمینی جایگاه ویژه ای نزد امام داشت و بسیاری او را صندوقچه اسرار رهبر فقید انقلاب می‌دانستند.

سیدحسن؛ نوه‌ای در مسیر پدربزرگ

بعد از وفات یادگار امام در سال 73 ، بیت امام خمینی،توسط فرزند ارشد سید احمد خمینی یعنی سید حسن خمینی اداره می‌شود. سید حسن خمینی بنا بر وصیت پدر خود عهده دار این وظیفه شده‌ است. سید حسن خمینی فرزند بزرگ سید احمد خمینی، متولد سال 1351 در شهر قم است. او با دختر آیت‌الله سید محمد موسوی بجنوردی ازدواج کرده است. حاصل این ازدواج 4 فرزند با نام‌های احمد، نرگس ، فرشته  و هادی است و حالا او یادگار امام خوانده می شود و چون مردم را به یاد امام می اندازد طبعا این عنوان او را نیز می برازد.

بسیاری سید حسن را شبیه ترین فرد از خاندان خمینی‌ها به امام می‌دانند. کسی که از هم از نظر چهره کاریزماتیک هم از نظر بیان و هم قدرت علمی شباهت فراوانی به پدربزرگ خود دارد.
 

 او در عین حال در رفتار و گفتار داییِ دایی خود را نیز الگو قرار داده است؛ امام موسی صدر.
 

تولیت حرم امام خمینی که در اوج جوانی از یک طلبه تبدیل به یکی از اساتید حوزه علمیه قم شده است، روزهای خود را به تدریس، تعلیم و تحقیق می‌گذراند و هرچه بیشتر به جایگاه ممتاز دینی نزدیک می‌شود. در عین این که علاقه خاصی به تاریخ و زبان شناسی دارد و اهل سفر و ایران گردی هم هست.
 

او از سال 90 تدریس خارج فقه را آغاز کرده است. وی در طول دوره تحصیل خود از محضر استادانی چون مرحوم آیت الله  فاضل لنکرانی، مرحوم آیت الله سلطانی طباطبایی و مرحوم آیت الله پایانی و آیات وحید خراسانی، سید موسی شبیری زنجانی، جوادی آملی، موسوی اردبیلی، محمد مؤمن، گرامی قمی، سید علی محقق داماد، میرزا یدالله دوزدوزانی،رضا استادی و یحیی انصاری شیرازی تلمذ کرده است.

سال 94 برای حسن خمینی سال ویژه‌ای بود. او تصمیم گرفت در انتخابات مجلس خبرگان شرکت کند اما صلاحیت وی مورد تایید نهایی قرار نگرفت. علت رسمی اعلام نشد اما گویا چون در آزمون شورای نگهبان شرکت نکرده بود صلاحیت او تایید نشد. این نیز روشن نشد که به عمد شرکت نکرده یا دعوت رسمی صورت نپذیرفته بود.

آیت الله محمد یزدی عضو  شورای نگهبان و رییس وقت مجلس خبرگان رهبری هم درباره گواهی های اجتهاد چند تن از مراجع درباره سیدحسن گفته بود: « این گواهی ها مربوط به امور آخوندی است نه حکومتی»
 

علی و یاسر، برادران کوچک سید حسن

سید حسن خمینی دو برادر دیگر نیز دارد. یاسر و علی دیگر فرزندان سید احمد خمینی هستند. سید یاسر خمینی، برعکس برادران دیگر خود کمتر رسانه‌ای است اما در عین سکوت رسانه‌ای، او سیاسی تر از برادران دیگر خود است. سید یاسر، با سیده حورا صدر، دختر سید محمد صدر -معاون کمال خرازی، وزیر امور خارجه در دولت اصلاحات، ازدواج کرده است.
 

سید محمد صدر، پسرخاله فاطمه طباطبایی، مادر سید یاسر خمینی و زهره صادقی -همسر سید محمد خاتمی- و در واقع خواهرزاده امام موسی صدر و آیت الله سید محمدباقر صدر است.

سید علی خمینی آخرین فرزند سید احمد خمینی است. او هم راه پدر بزرگ، پدر، عمو وبرادارن خود را رفته و همچون آنان معمم شده است. سید علی خمینی، برخلاف یاسر حضور پررنگی در فضای اجتماعی دارد.
 

در غیاب حسن خمینی، او مسئول اداره بیت حضرت امام است. علی سعی می‌کند خود را در قامت یک تئوریسین و نظریه پرداز معرفی کند، و این را می‌شود در سخنان او مشاهده کرد. او داماد سید جواد شهرستانی است که خود داماد آیت الله سیستانی، مرجع عالی شیعه مقیم نجف است بدین ترتیب علی خمینی حلقه اتصال دو بیت خمینی و سیستانی شده است و شاید دو مکتب قم و نجف.
 

سیدعلی بسیار مورد توجه امام بود تا جایی که حضرت امام در اهدای یک جلد صحیفه سجادیه درباره او می نویسد: «در صورت او نور علی می بینم.» علی خمینی همان علی کوچولوی امام است که تصویر امام در حالی که او را می بوسد در آغاز کتاب های درسی دبستان ها قرار دارد.
 

فرزند آیت الله سید مصطفی

نواده دیگر و البته بزرگ تر که در سال‌های آغازین جمهوری اسلامی مورد توجه بود و این سال ها در سکوت کامل زندگی می‌کند، سید حسین است. سیدحسین تنها فرزند پسر سیدمصطفی خمینی است. مصطفی خمینی فرزند ارشد امام خمینی بود که قبل از انقلاب از دنیا رفت و در گذشت او همچون دکتر علی شریعتی که 4 ماه قبل تر صورت پذیرفته بود به حکومت شاه نسبت داده شد و موجب شد نام امام دوباره بر سر زبان ها بیفتد. امام از مرگ فرزند خود به عنوان یکی از الطاف خفیه الهی یاد کرد و کمتر از 4 ماه بعد آتش انقلاب دوباره شعله ور شد.
 

مصطفی خمینی، جایگاه ویژه ای نزد امام داشت  چندان که او را امید آینده خود و اسلام می‌دانستند. سیدحسین که بنا بر توصیه امام خمینی معمم شده بود، علاقه فراوانی به سیاست داشت و بعد از پیروزی انقلاب به طور رسمی وارد فضای سیاسی کشور شد. حضور او در فضای سیاسی کشور اما با حاشیه‌های فراوانی همراه شد. او به لحاظ سیاسی از بنی صدر حمایت می کرد و با گفتمان « ولایت فقیه» زاویه داشت.

در کنار نوه‌های پسری امام خمینی که سعی در ادامه دادن راه ایشان به ویژه در حوزه‌های علمیه داشته اند، نوه‌های دختری رهبر فقید انقلاب مسیر متفاوتی را طی کردند. خانم ها زهرا، فریده و صدیقه سه دختر امام هستند که فرزندان آنان در بعضی مواقع خبر ساز شده اند. .

زهرا مصطفوی، فعال ترین دختر امام و شاید  سیاسی ترین چهره خاندان رهبر فقید انقلاب باشد. او دبیرکل تشکل جمعیت زنان جمهوری اسلامی و همسر مرحوم دکتر محمود بروجردی است. جمعیت متبوع او در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۷۶ از سید محمد خاتمی حمایت کرد. پسر او مسیح بروجردی، ملبس به لباس روحانیت است. او در حوزه علمیه قم مشغول تحصیل بوده و به امور سیاسی ورود نکرده و تحصیلات دانشگاهی هم دارد..

خانم  مصطفوی در سال 92 پس از رد صلاحیت آیت الله هاشمی رفسنجانی در انتخابات ریاست جمهوری دوره یازدهم با انتشار نامه ای سرگشاده از این اقدام انتقاد کرده بود. او و تشکل متبوعش در همان انتخابات از حسن روحانی حمایت کردند.

اشراقی‌های خبرساز

رسانه ای ترین خانواده منتسب به خاندان امام خمینی متعلق به دختر ایشان- خانم صدیقه مصطفوی- است. همسر او مرحوم آیت الله شهاب الدین اشراقی بود که در سال 61 بر اثر سکته درگذشت و در هیات حل اختلاف رییس جمهوری وقت با سران حزب جمهوری اسلامی و نخست وزیر رجایی از جانب ابوالحسن بنی صدر نمایندگی داشت تا همراه آیت الله مهدوی کنی که نماینده امام بود و آیت الله یزدی که نماینده اقایان رجایی و هاشمی و بهشتی بود اختلاف را حل کنند و به نتیجه نرسیدند.

از مرحوم اشراقی چهار دختر و سه پسر باقی مانده  است. دختران  زهرا، عاطفه، نفیسه و نعیمه نام دارند و پسران محمد تقی، علی و مرتضی.

از میان فرزندان آیت‌الله اشراقی زهرا و نعیمه چهره‌های شناخته شده تری هستند و نام آنها بارها و بارها در رسانه‌های مختلف شنیده شده است.
 

زهرا اشراقی همسر دکتر سید محمدرضا خاتمی است. پزشک، سیاست مدار و جانباز جنگ تحمیلی. خانم اشراقی از استقبال امام از این ازدواج گفته خاصه این که فرزند آیت الله سید روح الله خاتمی دوست نزدیک امام بوده است و برادر او - سید محمد خاتمی - نیز با خانواده امام نسبت سببی و رفت و آمد داشت و شناسایی قبلی وجود داشته است. .

در کنار این دو دختر، علی و مرتضی اشراقی دیگر فرزندان مشهور این خانواده اند. علی علاقه فراوانی به فعالیت‌های سیاسی دارد و در اکثرمواقع در مراسم‌های رسمی در کنار فرزندان دایی خود یعنی حسن، یاسر و علی حضور دارد. وی پس از سال ها فعالیت در شهرداری در انتخابات مجلس هشتم قصد ورود به عالم سیاست را داشت، اما با رد صلاحیت شورای نگهبان روبه رو شد.
 

کم حاشیه‌ها

فرشته اعرابی دیگر نوه امام خمینی و تنها فرزند فریده مصطفوی است. فریده مصطفوی دومین دختر امام است. او در سال 1333 با حاج محمد حسن اعرابی ازدواج کرد. خانواده اعرابی کوچکترین و کم حاشیه‌ترین را در بین نوادگان امام به خود اختصاص داده اند  .

با همه تنوع فکری و سیاسی که در خانواده امام وجود دارد سید حسن را می توان برآیند همه دانست. چندان که پس از اهانت به او در سال 89 صادق طباطبایی که معمولا کمتر وارد مجادلات سیاسی می شد به صراحت موضع گرفت و سید حسن را نماد و سخنگوی بیت امام معرفی کرد.